วันนี้จะเป็นบทความสั้นๆ มาเล่าถึงกิจกรรม Oh! Edo Tokyo Festival 2024 ในปีนี้ที่ ย่านนิฮงบาชิและกินซ่าในโตเกียว ที่เปิดให้ชาวต่างชาติและชาวญี่ปุ่น ได้เรียนรู้ใกล้ชิดกับวัฒนธรรมที่หาดูยากมากมาย ไม่ว่าจะเป็น การยิงธนูบนหลังม้า,ละครโนะ,ละครคาบูกิ และหน่วยผจญเพลิงฮิเกชิก็เป็นหนึ่งในนั้นค่ะ
หน่วยดับเพลิงในสมัยเอโดะ
“หน่วยผจญเพลิง Machibikeshi (町火消)” ถูกสืบทอดมาตั้งแต่สมัยเอโดะ หรือเราสามารถเรียกอีกอย่างได้ว่าสมัยโทกุกาวะ (1603-1868) ถ้าใครเป็นแฟนการ์ตูนอย่างกินทามะ ก็อาจจะเคยได้ยิน ที่เขาเรียกว่าบาคุฟุกันมาบ้าง โดยเป็นยุคเปลี่ยนผ่านจากช่วงหลังสงครามเข้าสู่ความเป็นสมัยใหม่ หน่วยผจญเพลิง หรือคุณพี่นักดับเพลิงนั้นเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่ง ที่ช่วยปกป้องรักษาชีวิตและทรัพย์สินของชาวเอโดะ หรือแม้กระทั่งปัจจุบัน ทุกคนจะเห็นได้ว่าจากดราม่าญี่ปุ่นหรือมังงะ นักดับเพลิงจะมีความเท่สุขุมและเป็นที่ชื่นชมจากสังคม แม้ว่าในตอนนี้ ระบบดับเพลิง จะกลายเป็นสมัยใหม่หมดแล้วแต่ วิถีแห่งหน่วยผจญเพลิง Machibikeshi อย่างการใช้ บันไดไม้ไผ่ การทรงตัวที่ยอดเยี่ยม ก็ยังถูกสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน
ก่อนที่จะไปชมภาพกัน ขอเล่าความเป็นมาของหน่วยผจญเพลิงกันสักหน่อยนะคะ ที่จะทำให้ดูว่า ความญี่ปุ่น เนี่ย มันญี่ปุ่นจริงๆ ขออ้างอิงจากการ์ตูนกินทามะ ที่เราจะเห็นได้ว่า จะมีเหตุการณ์ไฟไหม้ใหญ่ๆบ่อย ซึ่งในสมัยเอโดะก็เป็นเช่นนั้นจริงๆค่ะ ในช่วงแรก ยังไม่มีระบบงานผจญเพลิงที่เป็นแบบแผนทำให้การดับไฟเป็นไปได้ยากและช้า ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้มีการจัดตั้งหน่วยผจญเพลิงขึ้นมาอย่างเป็นทางการ โดยโชกุนลำดับที่ 8 นามว่า โทกุคาวะ โยชิมูเนะ ในช่วงกลางสมัยเอโดะ โดยหน่วยผจญเพลิง จะแบ่งเป็น 3 หน่วย คือ หน่วยที่หนึ่งขึ้นตรงกับทางการอยู่ภายใต้การบัญชาการโดยตรงจากบาคุฟุ(รัฐบาลโชกุน) , หน่วยที่สองขึ้นตรงกับขุนนางท้องถิ่น และหน่วยที่สามเป็นหน่วยที่ ดำเนินการโดยประชาชน จนในช่วงปลายจนถึงสิ้นสุดเอโดกหน่วยผจญเพลิงนับได้ว่าเป็นอีกหนึ่งเสาสำคัญที่ได้รับความชื่นชมอย่างสูงของยุคสมัยเลยทีเดียว ในปัจจุบัน Machibikeshi ยังถูกแสดงโชว์ โดยหน่วยดับเพลิงท้องถิ่นในเทศกาลปีใหม่ ที่ถูกเรียกว่า Hatsude ที่รวมถึง การสวด Kiyari และการโชว์ทักษะ การใช้บันไดไม้ไผ่ ในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ
แม้นจะเป็นวัฒนธรรมเก่าที่ไม่ได้ใช้แล้วในปัจจุบันแต่ก็ยังถูกรักษาด้วยความภาคภูมิใจ นี่แหละก็เป็นอีกเสน่ห์ของวัฒนธรรมญี่ปุ่น ที่มีให้เราค้นหาไม่รู้จบ ว่าแล้วก็ไปชมภาพ Machibikeshi กันเลยค่ะ
หน่วยผจญเพลิงเอโดะเดินทางมาถึงแล้ว
เตรียมพร้อมบันไดไม้ไผ่และ Show time!!
จบลงไปแล้วกับการแสดง หน่วยผจญเพลิง Machibikeshi ขอให้ศิลปะนี้ คงอยู่ตราบนานเท่านานนะคะ
